“Familiada” to teleturniej, który jest jednym z bardziej oryginalnych pomysłów na sprawdzanie wiedzy. Mianowicie chodzi w nim o odgadnięcie, jaka odpowiedź wśród ankietowanych cieszyła się największą popularnością.
Nie byłoby polskiej “Familiady”, gdyby nie oryginalny format “Family Feud” nadawany w amerykańskiej telewizji. W 1994 roku został on do nas przeniesiony z zachowaniem również takich elementów jak żarty prowadzącego. Od początku nadawany był w telewizyjnej dwójce. Pora emisji się zmieniała, ale przez większość czasu teleturniej nadawany był w weekendy o godzinie 14.00, zaraz przed serialem “Złotopolscy”. Te dwie produkcje były ze sobą bardzo długo zrośnięte, że w wielu polskich domach żartowano o typowej niedzieli: najpierw rosół, później “Familiada” i “Złotopolscy”.
Na początku do programu zapraszano dwie rywalizujące ze sobą rodziny. Z czasem grupy zawodników łączył już tylko np. ten sam wykonywany zawód lub zainteresowania. Każda drużyna liczy pięciu członków, a na jej czele jest tak zwana głowa rodziny. Rywalizację rozpoczynają wspomniane “głowy”, które jako pierwsze przychodzą na środek do pulpitów, przy których pada pytanie odczytywane przez prowadzącego. Kto pierwszy się zgłosi, ten odpowiada jako pierwszy. Poprawnych odpowiedzi zawsze jest przynajmniej kilka. Pytania nie sprawdzają bowiem wiedzy jako takiej, a zawodnicy mają za zadanie udzielić odpowiedzi, która padła wcześniej, gdy na to samo pytanie odpowiadali ankietowani. Nie ma zatem pytań typowo zamkniętych, a są na przykład takie jak: “Podaj gatunek ptaka migrującego do Afryki”. Punkty otrzymywane za odpowiedź, to liczba ankietowanych, którzy odpowiedzieli tak samo. Zawodnik, który uzyska więcej punktów, zaprasza w ten sposób do swojej rodziny prowadzącego i ma szansę powalczyć o wygraną w tym etapie. Członkowie rodziny indywidualnie po kolei odpowiadają na to samo pytanie. Wygrywają rundę jeśli podadzą wszystkie prawidłowe odpowiedzi (mają prawo 2 razy się pomylić). Jeśli jednak im się to nie uda, prowadzący przechodzi do drużyny przeciwnej. Po wcześniejszej naradzie, głowa rodziny podaje jedną odpowiedź. Jeśli trafi to drużyna zdobywa wszystkie punkty, także te uzyskane przez przeciwników. Jeśli nie, to punkty wędrują do drugiej rodziny. W kolejnych etapach liczba punktów jest mnożona przez 2 lub 3. Do finału wchodzi ta drużyna, która jako pierwsza zgromadzi 300 punktów. Stąd teleturniej ma charakterystyczną czołówkę z przeciąganiem rzepki. Wspomnianą rzepką są tutaj zgromadzone punkty.
Do finału zwycięska drużyna wysyła dwójkę zawodników. Na początku jeden z nich udaje się do “kącika muzycznego”, by nie słyszeć pytań, na które odpowiada ten drugi. Każdy z nich odpowiada na te same 5 pytań. Pierwszy ma 15 sekund na odpowiedź, a drugi 20. Przysługuje mu trochę więcej czasu, bo odpowiedź nie może się powtórzyć. Jeśli tak się stanie, musi podać inną. Razem muszą zdobyć przynajmniej 200 punktów.
Przegrana drużyna otrzymuje kwotę pieniężną, która jest taka sama jak liczba zdobytych punktów, które później mnożone są przez 3 oraz upominki i słodycze od sponsora. Jeśli zwycięska drużyna nie zdobędzie 200 punktów w finale, to otrzymuje niewiele więcej. Jednak jeśli jej to się uda, to otrzymuje dużo większe pieniądze (w 2020 roku było 25000 złotych).
Teleturniej słynie nie tylko z oryginalnej formy pytań, ale także dowcipów prowadzącego, które określane bywają mianem “sucharów”, czyli w uproszczeniu raczej są to kawały nie najwyższych lotów. Prowadzący opowiada je najczęściej na powitanie. W związku z tym Karol Strasburger, który jest aktorem, to poza samym teleturniejem, kojarzony jest także ze swoim poczuciem humoru. Poza tym dość charakterystyczne jest to, że zanim prowadzący zada pytanie to z prawie każdym zawodnikiem ucina sobie krótką pogawędkę, wypytując np. o jego pracę.
Teleturniej, podobnie jak większość z popularnych produkcji tego typu, od czasu do czasu ma swoje odcinki specjalne. Występują w nich np. znani artyści, a wygrana nagroda przekazywana jest na cel charytatywny. W 2006 roku do zabawy zaproszono także telewidzów, którzy mogli brać udział w konkursie SMS-owym lub przez portale społecznościowe. Kilkakrotnie organizowano także Turnieje Mistrzów. Zapraszano do nich rodziny, które wygrały najwyższe sumy pieniędzy.
Oficjalna strona teleturnieju: https://familiada.vod.tvp.pl/
Karol Strasburger