W czasach, gdy wiele telewizji rezygnuje ze starszych teleturniejów, w których wygrywa się dzięki posiadanej wiedzy, “Jeden z dziesięciu” potrafił długo trwać. Od początku związany był z nim Tadeusz Sznuk.
“Jeden z dziesięciu” został oparty na brytyjskim formacie “Fifteen to One”. Swoją premierę w polskiej telewizji miał 3 czerwca 1994 roku. Przez zdecydowaną większość czasu emitowany był w TVP2, ale później został przeniesiony do telewizyjnej Jedynki. Same zasady programu nie są szczególnie skomplikowane, a wręcz maksymalnie uproszczone. W pierwszym etapie dziesięciu zawodników po kolei odpowiada na pytania zadawane przez prowadzącego. Same pytanie dotyczą wiedzy ogólnej: od historii przez literaturę po współczesne filmy. Każdy z nich odpowiada na 2 pytania. Jeśli odpowie przynajmniej na jedno z nich, przechodzi do drugiego etapu. W kolejnej części programu kończy się odpowiadanie po kolei na pytania prowadzącego - to zawodnicy wyznaczają siebie nawzajem. Mają 3 szanse (minus ewentualnie jedna stracona w poprzednim etapie). Gra toczy się do momentu, gdy siedmiu zawodników odpowie trzykrotnie niepoprawnie i zostanie najlepsza trójka, która powalczy w finale.
W finale odcinka wszyscy zawodnicy ponownie otrzymują trzy nowe szanse. Prowadzący ma przygotowane 40 pytań. Gra kończy się w momencie, gdy skończą się pytania lub wszyscy zawodnicy stracą swoje szanse. Tutaj ponownie obowiązuje system wyznaczania siebie nawzajem, ale zaczyna się od zgłaszania zawodników do odpowiedzi. Zostaje dodany system punktowy: 10 punktów za prawidłową odpowiedź, a 20, gdy zawodnik podejmie ryzyko i odpowie prawidłowo po wyznaczeniu samego siebie. Wygrywa uczestnik z największą liczbą punktów lub ten, który jako ostatni zostanie z zachowanymi szansami.
Na tym kończy się każdy odcinek “Jednego z dziesięciu”, ale co 20 jest jeszcze organizowany wielki finał. Zasady w nim są takie same jak w zwykłym odcinku, ale bierze w nim udział dziesięciu najlepszych zwycięzców poprzednich edycji (z największą liczbą punktów). Po każdym z odcinków zresztą jest aktualizowana i prezentowana tabela z najlepszymi z najlepszych.
Nagrody otrzymują wszyscy uczestnicy, którzy dotarli do finału odcinka - najczęściej są to tak zwane słodkie kuferki ze słodyczami. Zwycięzca ponadto otrzymuje nagrodę finansową (w roku 2019 było to 5000 złotych) oraz nagrody rzeczowe przekazane przez sponsorów: były to np. zegarki, noclegi w kurortach i sprzęt AGD. Najlepszy z najlepszych, czyli ten, który wygrywa Wielki Finał w 2019 roku otrzymywał 40000 złotych, wcześniej bywało również tak, że jedną z nagród był samochód. Co ciekawe, wszyscy uczestnicy Wielkiego Finału również otrzymują nagrody pieniężne i rzeczowe, co pokazuje jak bardzo warto walczyć o jak najwyższą zdobycz punktową w zwykłym odcinku.
Gracze na początku każdego programu przedstawiają się z nazwiska, zawodu, miejsca zamieszkania i zainteresowań. Ten pozornie nieistotny element często jest przez nich wykorzystywany do żartów. Przykładowo jeden z nich tak się zaprezentował: “Moje zainteresowania to: nauki ścisłe oraz sporty ekstremalne, głównie szachy”.
Do 2020 roku najwyższa zdobycz punktowa w trzecim etapie wyniosła 493 punkty. Rekord ten padł dwukrotnie. Co ciekawe, maksymalnie można zdobyć niemal dwa razy tyle, bo 803 punkty. Wtedy jeden z zawodników nie tylko musiałby zachować wszystkie szanse, ale i bezbłędnie odpowiedzieć na 40 kolejnych pytań, biorąc każde na siebie. W historii programu było kilka sytuacji, że rozgrywka kończyła się remisem, więc nagrodę dzielono na dwie osoby, a jeśli obydwie weszły do Wielkiego Finału, to musiał on zostać powiększony do 11 zawodników - teleturniej na tę okazję nie zmieniał nazwy na “Jeden z jedenastu”.
Oficjalna strona teleturnieju: https://jedenzdziesieciu.tvp.pl/
Tadeusz Sznuk