“Koło fortuny” to jeden z najpopularniejszych teleturniejów nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Przebił się do popkultury, pojawiając się w filmach i serialach. Doczekał się także wielu przeróbek np. wersji online, gier komputerowych i wiele więcej. Na czym polega fenomen “Koła fortuny”?
W Polsce “Koło fortuny” zadebiutowało w programie drugim telewizji polskiej 6 października 1992 roku. Zostało przygotowane na zagranicznej licencji “Wheel of Fortune”. Sam oryginalny format pełnymi garściami czerpał z popularnych gier towarzyskich: wisielca i ruletki. Zasady gry są na tyle proste, że z łatwością można pobawić się w “Koło fortuny” także w domowych warunkach. W każdym odcinku bierze udział trójka uczestników. Ich zadaniem jest odgadywanie haseł. Wcześniej kręcą tytułowym kołem fortuny, na którym znajdują się zarówno nagrody jak i kary. Później podają litery, które pomogą im odgadnąć hasło. Wygrywa osoba, która jako pierwsza je odgadnie. W kolejnych latach same zasady jak i zawartość koła się zmieniały, ale główne założenia pozostawały takie same.
Teleturniej w Polsce kojarzony był na początku z atrakcyjną nagrodą główną jaką był Polonez Caro. W kolejnych latach zmieniały się samochody i dodawano kolejne inne narody: zarówno pieniężne jak i rzeczowe. Zmieniali się także prowadzący i ich asystentki, ale przez wszystkie lata niezmienne było to, że zawsze był to duet. Część powiedzonek wygłaszanych przez prowadzącego do asystentki weszło do języka codziennego. Najpopularniejsze to zdecydowanie: “Magda, pocałuj Pana!”. Dzisiaj mówilibyśmy o seksizmie, jednak teleturniej startował na początku lat 90-tych, gdy mało kto znał znaczenie tego słowa.
Pierwszym prowadzącym był Wojciech Pijanowski (1992-1994). W tamtych czasach był to człowiek, który mógł sobie wpisać w CV: “pan od teleturniejów”. Wcześniej zajmował się np. “Wielką grą”. Wiele lat później zresztą planował nawet powołanie stacji telewizyjnej, która miałaby emitować tylko teleturnieje i programy rozrywkowe. Ten pomysł się jednak nie powiódł. Pijanowskiego na krótko zastępowali: Jerzy Bończak, Andrzej Kopiczyński i Paweł Wawrzecki. Jednak to dopiero Stanisław Mikulski sprawdził się w roli prowadzącego na tyle, że prowadził teleturniej od 1994 roku aż do jego pierwszego zdjęcia z anteny w 1998 roku. Aktor przed teleturniejem kojarzony był przede wszystkim ze “Stawką większą niż życie”. “Koło Fortuny” zapewniło mu ponowną szeroką rozpoznawalność.
Teleturniej powrócił po dziewięciu latach od zdjęcia z anteny w 1998 roku. Zmienił się prowadzący, którym był teraz Krzysztof Tyniec. “Koło Fortuny” drugi raz zdjęto z anteny po dwóch latach - w 2009 roku, ale i tym razem to nie było definitywne pożegnanie, bo powrócił w roku 2017 z Rafałem Brzozowskim jako prowadzącym. Z czasem zastąpił go Norbi, z którym zamienili się teleturniejami - Brzozowski przeszedł do “Jakiej to melodii?” prowadzonej wcześniej właśnie przez Norbiego. W związku z powrotem na antenę w 2017 roku, polską edycję programu odwiedził Pat Sajak, który w USA prowadzi jego amerykańską wersję od 1981 roku.
Wraz z prowadzącymi zmieniały się także ich asystentki, ale tutaj rotacja była już zdecydowanie mniejsza. Magda Masny pracowała przy programie od jego początku aż do zakończenia współpracy ze Stanisławem Mikulskim. Krzysztofowi Tyńcowi towarzyszyła Marta Piekarska, a Brzozowskiemu i Norbiemu - Izabella Krzan. Masny po latach próbowała swoich sił w polityce, ale zarówno w 2005 jak i 2009 nie udało jej się zdobyć mandatu posłanki/europosłanki.
Żeby stać się częścią tej międzynarodowej historii należy wysłać mailowe zgłoszenie. Później chętni biorą udział w czymś na wzór próbnej rozgrywki oraz sprawdzani są pod kątem pracy z kamerą. Zasady te jednak co jakiś czas się zmieniają, ale nie jest to typ elitarnego teleturnieju, do którego trzeba np. perfekcyjnie opanować wiedzę z danej dziedziny - bardziej chodzi o umiejętność radzenia sobie ze stresem podczas telewizyjnego nagrania.
O popularności “Koła fortuny” może świadczyć fakt licznych parodii. Wojciech Mann i Krzysztof Materna w ramach cyklu “Za chwilę dalszy ciąg programu” zaprezentowali skecz “Krąg obfitości”, a z kolei film “Shrek 2” sparodiował nazwę programu jako “Koło tortury”.
Oficjalna strona teleturnieju: https://vod.tvp.pl/website/kolo-fortuny,33902189
Stanisław Mikulski